Werkplaats Hogeschool Utrecht Social Work

Gelijkwaardige samenwerking tussen mensen zonder en met een beperking

Salma, Ikram en Dieuwke studeren Social Work aan de Hogeschool Utrecht. Tijdens hun vak sociale rechtvaardigheid werkten in het kader van Samen leren samen doen samen met Abrona Valkenier. Tijdens verschillende bezoeken aan het atelier is er op een laagdrempelige manier samengewerkt rondom poëzie. Schrijven en lezen gaat voor de bewoners van de Valkenier niet altijd even gemakkelijk, maar de studenten hebben met hun workshops veel enthousiasme voor poëzie losgemaakt.

Salma, Ikram en Dieuwke studeren Social Work aan de Hogeschool Utrecht. Tijdens hun vak sociale rechtvaardigheid werkten in het kader van Samen leren samen doen samen met Abrona Valkenier. Tijdens verschillende bezoeken aan het atelier is er op een laagdrempelige manier samengewerkt rondom poëzie. Schrijven en lezen gaat voor de bewoners van de Valkenier niet altijd even gemakkelijk, maar de studenten hebben met hun workshops veel enthousiasme voor poëzie losgemaakt.

“Tijdens ons eerste bezoek hebben we een kennismakingsspel gedaan (red. ontwikkeld door andere studenten Social Work) om elkaar te leren kennen. Voor Het Groot Poëziefeest waren wij ook erg benieuwd wat een feest echt een feest maakt voor de mensen van de Valkenier. We hebben op een groot A5 papier een mindmap gemaakt. Iedereen mocht alles roepen wat er in hen opkwam over dit thema. Dit was niet alleen een goede manier om een gesprek los te maken, maar ook inspiratie voor ons tijdens het voorbereiden van ons Groot Poëziefeest.”

“Een gedicht lezen is leuk, maar als je een gedicht luistert dan zit er vaak nog meer emotie in. Bij het tweede bezoek hebben we de gedichten opgenomen, die de deelnemers hebben geschreven voor de poëziewedstrijd Natuurlijk is het best spannend om je eigen stem op te nemen, dus hadden wij zelf ook een gedicht geschreven en meegenomen. We hebben eerst laten zien hoe we de gedichten opnemen, vervolgens lieten we het eindproduct horen. Daarna durfden de deelnemers ook hun gedichten voor te lezen. Zelfs de mensen die moeite hadden met lezen of hardop voorlezen is het met een beetje hulp gelukt om hun gedicht op te nemen.”

“Eén van de leukste dingen die je met gedichten kunt doen is uitwisselen. Zo kom je in contact met andere mensen en nieuwe verhalen. Tijdens het derde bezoek gingen we verteldoosjes maken. Hiervoor hebben we gedichten van de mensen uitgeprint en knutselspulletjes en doosjes meegenomen. Die doosjes werden mooi versierd en hierin werd een gedicht gestopt. De deelnemers van de Valkenier konden helaas niet bij het Groot Poëziefeest zijn, daarom hebben wij de verteldoosjes meegenomen naar het feest in het AFAS Theater Leusden. Daar wisselden we de doosjes uit met die van andere bezoekers, zodat iedereen van de Valkenier een ander doosje met een nieuw gedicht terugkreeg.”

“De ‘nieuwe’ verteldoosjes hebben we bij ons vierde bezoek meegenomen naar de Valkenier. Daar hebben we de doosjes opengemaakt en de gedichten die daarin zaten voorgelezen en een eigen feest gevierd. Hierbij hebben we gebruik gemaakt van de mindmap. Door deze stappen hebben we veel mooie gesprekken gevoerd. We kregen ook van de begeleider terug dat alle deelnemers zoveel meer ruimte hadden om te spreken door al deze activiteiten en dat het echt enorm waardevol is geweest.”

Tine Veldhuizen, Special Arts:  “De studenten hebben in het kader van sociale rechtvaardigheid gekeken naar de belangen/expertise van de begeleider, de mogelijkheden van de deelnemers en de wensen van Special Arts. Dit hebben ze naast elkaar gezet en besproken. Voor Special Arts is deze vorm heel waardevol om te onderzoeken op welke manieren mensen met een beperking kunnen deelnemen aan onze activiteiten.”

===========

Studenten van de opleiding Social Work Hogeschool Utrecht schreven in co-creatie gedichten en verhalen binnen het thema ‘natuurlijk’. “Het thema Natuurlijk staat voor ons aan gelijkwaardigheid, gelijke kansen, rechten en waarden zijn voor ons natuurlijk, omdat wij allemaal gelijk zijn.

“Leren van elkaar, we doen het al eeuwen. Docenten geven les, ouders voeden hun kinderen op en dagelijks leren we van elkaar. In het onderwijs vinden we gelijkwaardigheid daarbij een belangrijk begrip. Maar zodra hier leerlingen of studenten met een verstandelijke handicap of niet-aangeboren hersenletsel bij betrokken zijn, blijkt bij dit leren van elkaar vaak sprake te zijn van eenrichtingsverkeer: mensen zonder beperking vinden dat mensen met beperking van hen kunnen/moeten leren, maar ze denken niet dat zij zelf iets kunnen leren van mensen met een handicap. Meer samenwerken met mensen met een beperking in het reguliere onderwijs kan voor nieuwe inzichten zorgen.

Mensen met een verstandelijke beperking hebben vaak te maken met vooroordelen en stigma’s. Zo wordt bij iemand met Downsyndroom al snel aangenomen dat deze persoon geen diploma’s kan halen, geen huishouden kan voeren en geen liefdesrelatie kan hebben. Als gevolg van deze aannames worden zij minder serieus genomen, worden zij vaker buitengesloten bij het nemen van beslissingen en wordt niet altijd geluisterd naar hun behoeften. Deze ongelijke behandeling staat haaks op de gelijkwaardigheid die we in het onderwijs nastreven. Time for change!

Studenten van de opleiding Social Work Hogeschool Utrecht schreven in co-creatie met deelnemers aan de STERKplaats gedichten en verhalen binnen het thema ‘natuurlijk’. Niet als begeleider en mens met handicap, maar als collega’s, op gelijkwaardige basis, met respect voor elkaars waarden. Ze gaven de verhalen en gedichten samen vorm en namen gezamenlijke beslissingen. Dat leverde memorabele ervaringen, unieke gedichten en nieuwe inzichten op voor de studenten:

Safae: ‘Ik heb vooral als groepslid enorm mogen genieten en leren over deze bijzondere doelgroep.’
Robin: ‘Het leren kennen van de doelgroep was voor mij al een uitdaging op zichzelf, ik heb bij voorgaande stageplaatsen nog niet ervaring opgedaan in het werken met mensen met een verstandelijke beperking of niet aangeboren hersenletsel. Het heeft mijn ogen oprecht doen openen.’
Jetske: ‘Ook hebben de cursussen en het begeleiden van mensen met een beperking en niet aangeboren hersenletsel met het schrijven van een gedicht mij erg geholpen in mijn ontwikkeling als sociale professional.’ 

Deelnemers van de STERKplaats kijken heel positief terug op de samenwerking:
‘We werden echt meegenomen in het project. We schreven zelf met dezelfde richtlijn als alle andere schrijvers.‘
‘Het was echt samen doen en samen overleggen, voorlezen en verhalen vertellen.‘
‘Ik heb echt het idee dat ik gehoord ben. Het was leuk om te doen, de samenwerking was top! En voelde mij altijd betrokken desondanks dat ik online aanhaakte.’

In een eindpresentatie zijn de gedichten op verschillende manieren gepresenteerd.

========

Stilte

Het is stil overal
maar bij mij niet.
Mijn hoofd is het vol.
Heb een voorwerp in mijn hoofd,
maar mijn stem zegt niks.
Stilte.

De Werkplaats Hogeschool Utrecht Social Work krijgt een vervolg met nieuwe studenten.